آیا از راه های درمان بیش فعالی کودکان اطلاع دارید ؟

رمان های بیش فعالی، سردرگمی والدین در انتخاب درمان بسیار زیاد است و منجر به هزینه های گزاف می شود.

در جدول زیر براساس یک متاآنالیز که تمام پژوهش دهای موجود در مورد بیش فعالی و نقص توجه را مورد بررسی قرار داده نتایج درمان ها از نظر تاثیر گذاشته شده است. دارو درمانی در کنار الد درمانی به عنوان خط مقدم درمان ها در نظر گرفته می شود.

لزوم دارو درمانی در اختلال بیش فعالی – نقص توجه

همانطور که در مبحث مربوط به علل بیش فعالی – نقص توجه اشاره شد ، نحوة عملکرد مغز و سیناپس های مغزی در افراد بیش فعال در مقایسه با افراد عادی متفاوت است .
اسکن های متعدد از مغز نشان می دهد که بخشی از مغز کودک که به کنترل تکانه و رفتار کمک می کند ، موجب تمرکز می شود ، آنچه نیاز به انجام دارد را طبقه بندی می کند ، کارکرد متفاوتی نسبت به کودکانی که فاقد این اختلال هستند دارد .
در نتیجه تحقیقات متعددی روی دارو درمانی کودکان مبتلا به بیش فعالی انجام شده است و اثرات چشمگیری در استفاده از داروهای محرک   نظیر ریتالین   دیده شده است . برخلاف عقیدة رایج که فکر می کنند برای بچه های بیش فعال باید از داروهای کند کننده سیستم مرکزی نظیر آرام بخش ها استفاده کرد بلکه تحقیقات اثر بخشی داروهای محرک سیستم عصبی را ثابت کرده است .

زمانیکه افراد بیش فعال تحت نظر پزشک درمان دارویی را ادامه می دهند ، کارکرد مدرسه به طور چشمگیری بهتر می شود و بی قراری کاهش یافته و تمرکز کودک بهتر می گردد .
اکثراوقات شاهد ترس والدین از دارو درمانی کودکان هستیم و عدم همکاری والدین با پزشک و قطع خود سرانة دارو از سوی والدین اتفاق می افتد که این مسأله فقط یک قربانی دارد و آن هم کودک بیش فعال است که از درمان مناسب محروم شده است .
حال اینکه چرا والدین از دارو درمانی کودک اجتناب می کنند به نگرش آنها نسبت به مصرف داروهای روانپزشکی بستگی دارد و ترس از پیامدهای منفی دارو و قضاوت اطرافیان زمانیکه متوجه شدند کودک آنها باید دارو مصرف کند . تمام این ترسها به دلیل فقدان آگاهی والدین است ، زمانیکه والدین نسبت به این اختلال به بینش می رسند و سطح آگاهی شان بالا می رود به لزوم دارو درمانی برای اختلال بیش فعالی – نقص توجه پی خواهند برد .

پس این سؤال که ، سؤال اکثر والدین کودکان بیش فعال است که آیا به کودک بیش فعال خود دارو بدهیم یا نه را اینگونه پاسخ می دهیم که اگر پزشک دارو را برای کودک تجویز کرده است حتماً نیاز به استفاده از دارو وجود دارد زیرا اگر بیش فعالی تا سنین خاصی درمان نشود حتماً پیامدهای ناگواری برای کودک خواهد داشت و احتمال اینکه در بزرگسالی به سمت رفتارهای منفی گرایش پیدا کند بسیار زیاد خواهد بود . اما دریافت درمان به موقع و صحیح می تواند پیشگیری بسیار زیادی را نسبت به پیامد های بیش فعالی که اشاره شد ، داشته باشد که یکی از این درمانهای صحیح ، درمان دارویی است .

    مصرف داروهای محرک و اعتیاد به آن

یکی از دغدغه های والدین زمانیکه پزشک برای کودک بیش فعال دارو تجویز می کند ، ترس از وابستگی و اعتیاد کودک به داروهای محرک   است که این دغدغه از این پیش فرض نادرست نشأت می گیرد که تمام داروهای روانپزشکی منجر به اعتیاد می شود که این یک برداشت کاملاً نادرست است .
تحقیقات بسیار زیادی بر روی کودکان بیش فعال که تحت دارو درمانی قرار گرفته اند انجام شده است ، نتایج این تحقیقات نشان می دهد که این کودکان کمتر از کودکان بیش فعالی که تحت دارو درمانی قرار نگرفته اند ، مشکل سوء مصرف مواد پیدا می کنند ، بنا براین نه تنها به داروهای محرک وابستگی به وجود نمی آید بلکه از سوء مصرف مواد نیز جلوگیری به عمل می آید . زمانیکه کودکان داروهای محرک را به عنوان درمان بیش فعالی دریافت می کنند، اگر دارو زیر نظر پزشک و با دوزی که پزشک تجویز کرده است مصرف شود هیچ مشکلی ایجاد نخواهد شد اما توصیه ما به والدین مشاهده عملکرد و رفتار کودک است .
به این منظور که مطمئن شوید که دارو به درستی اثر می کند مدام با پزشک در تعامل باشید و عملکرد کودک را برای پزشک توضیح دهید .
گزارش درست رفتارها و عملکرد کودک می تواند در اتخاذ تصمیمات درمانی مربوط به نوع دارو و میزان دارو بسیار مؤثر باشد .

    زمان خاتمه دارو درمانی در اختلال نقص توجه – بیش فعالی

       
یکی از مسائلی که اغلب مشغولیت ذهنی والدین کودکان بیش فعال می باشد این است که کودک تا چه زمانی باید دارو مصرف کند و چه زمانی میتواند به طور کلی دارو را کنار بگذارد ؟
یکی از اشتباهات والدین در خصوص دارو درمانی این است که تصور می کنند اگر کودک مدت زمان کوتاهی دارو را مصرف کند اختلال برطرف می شود و کودک دیگر اختلال بیش فعالی –  نقص توجه را نخواهد داشت در اینجا به طور واضح و روشن باید اشاره کنیم که دارو درمانی در بچه های بیش فعال شبیه آنتی بیوتیک یا درمانهایی شبیه به آن نیست که برای مدت کوتاهی استفاده شود . دارو باید برای مدت زمان طولانی مصرف شود و قطع مصرف دارو باید با مشورت و تشخیص پزشک انجام شود .
مصرف دارو در کودک بیش فعال موجب بهبود کامل این اختلال نمی شود بلکه منجر به کاهش نشانه های آن می گردد.

اغلب شاهد آن هستیم که والدین بعد از یک مدت مصرف دارو بوسیلة کودک ، اقدام به قطع خودسرانه می کنند به دلیل آنکه در برخی موارد تغییرات فوری در رفتار کودک مشاهده نمی کنند ویا اگر هم تغییری ایجاد شود در مدرسه ایجاد می گردد ، یا تحت تأثیر حوادث دیگری در زندگی کودک واقع می شود که منجر به این می گردد  والدین متوجه اثر بخشی دارو نشوند و حتی خرسند از این باشند که کودکشان دیگر دارو مصرف نمی کند .
اتفاق بدتر زمانی است که معلم نیز با والدین همراه شود و والدین را تشویق به قطع مصرف دارو کند .

بارها در کار با والدین کودکان بیش فعال در کشورمان شاهد این مسأله بوده ایم که والدین به توصیة معلم از دارو درمانی امتناع کرده اند . این مسأله به فقدان آگاهی والدین و معلمین در خصوص اختلال نقص توجه – بیش فعالی برمی گردد . 
بنا براین با توجه به تمام مطالب ذکر شده ، مصرف دارو در کودکان بیش فعال باید به صورت بلندمدت ادامه یابد اما اینکه زمان قطع دارو کی می باشد ؟ ! به صورت واضح باید بگوییم زمان دقیقی را نمی توان مشخص کرد و بسته به مورد و شدت اختلال این زمان متفاوت خواهد بود .
در مورد سیر این اختلال می توان اینجا اشاره کرد که این اختلال تا اوایل نوجوانی نسبتاً پایدار است اما معمولاً در بیشتر افراد نوجوانی رو به کاهش می گذارد وتنها برخی از نشانه ها باقی می ماند که با تکنیک های روان شناسی قابل کنترل می باشد .

   عوارض و اثرات جانبی دارو درمانی در اختلال نقص توجه – بیش فعالی

معمولاًهر دارویی عوارض خاص خود را به همراه دارد ، گاهی یکی از علت های قطع خودسرانة دارو توسط والدین اثرات جانبی دارو می باشد . داروهایی که برای اختلال نقص توجه – بیش فعالی تجویز می شود معمولاً عوارضی به همراه دارد . زمانیکه یک دارو برای یک شخص تجویز می شود در حقیقت تشخیص داده شده است که سود و فواید دارو از ضرر آن بیشتر است . 
کودکی که برایش تشخیص اختلال نقص توجه – بیش فعالی داده می شود اگر دارو مصرف نکند مسلماً روند رشد فکری ، شناخت رفتاری و هوش هیجانی اش تحت تأثیر قرار می گیرد و حتی در بزرگسالی هم مشکلاتش ادامه می یابد .
داروهایی که برای بیش فعالی تجویز می شود معمولاً عملکرد سیستم عصبی مغز را افزایش  می دهد . تحقیقات نشان داده است که ممکن است در ابتدای شروع مصرف این داروها ، تحریک پذیری و بی قراری در کودک ایجاد شود اما اگر این مورد خفیف باشد هیچ مشکلی نیست و باید روند مصرف دارو را ادامه دهند واین مسأله بیقراری جزئی به مرور حل می شود اما اگر تحریک پذیری و بیقراری شدید باشد حتماً بایستی با پزشک مشورت کرد .
اثرات جانبی داروهای بیش فعالی معمولاً شامل مواردی نظیر کاهش اشتها و بدنبال آن کاهش وزن ، مشکلات خواب در کودکان ،سردرد و دل درد میگردد که تحقیقات نشان داده اند که اگر دارو درمانی ادامه یابد این اثرات کاهش خواهد یافت . باید خاطر نشان کرد که اگر این اثرات بسیار چشمگیر است حتماً با پزشک مشورت کنید شاید پزشک تصمیم به تغییر نوع دارو و میزان دارو یا زمان مصرف دارو بگیرد .

والد درمانی:

کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه – بیش فعالی علاوه بر دریافت درمانهای پزشکی ، نیاز به خدمات روان شناختی نیز دارند ، گاهی والدین فقط به درمان دارویی کودک اکتفا می کنند و انتظار دارند که کودک با مصرف دارو تغییرات چشمگیری در عملکرد و رفتارش داشته باشد .
در صورتی که دارو به تنهایی منجر به تغییر رفتار کودک نمی شود . تحقیقات بسیاری در روان شناسی در زمینة درمان کودکان بیش فعال انجام شده است که نشان داده‌اند که درمان های روان شناسی قطعاً اثر بخشی دارو درمانی را افزایش می دهند . 
در زمینة رفتاری کودکان بیش فعال معمولاً والدین از چگونگی کنترل رفتارهای کودک دچار درماندگی می شوند و یک سردرگمی را در ارتباط با کودک تجربه می کنند . و این سردرگمی به دلیل عدم اطلاع کافی والدین از عوامل مؤثر بر ایجاد رفتار مطلوب و چگونگی کاهش رفتارهای نا مطلوب می باشد .

منبع : https://riraclinic.com/fa/%D8%A8%DB%8C%D8%B4-%D9%81%D8%B9%D8%A7%D9%84%DB%8C/%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AA-%D8%A8%DB%8C%D8%B4-%D9%81%D8%B9%D8%A7%D9%84%DB%8C/%D8%AF%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%A8%DB%8C%D8%B4-%D9%81%D8%B9%D8%A7%D9%84%DB%8C